Πως εξελίσσεται ο λόγος του παιδιού

Η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας ενός παιδιού περνά κάποια στάδια. Αρχικά, αναπτύσσεται η προλεκτική και η πρώιμη αλληλεπίδραση. Σε αυτό το στάδιο αναπτύσσονται η βλεμματική επαφή, η εναλλαγή σειράς, το δείξιμο, η κατανόηση του αιτίου και του αποτελέσματος, ο συμβολισμός και η από κοινού προσοχή.

Επόμενο βήμα αποτελεί η ανάπτυξη της προσοχής και της ακουστικής αντίληψης. Σε αυτό το στάδιο αναπτύσσεται η αναμονή, η προσμονή, η συμπλήρωση σύντομων εργασιών (π.χ. παζλ).

Επόμενο στάδιο αποτελεί η ανάπτυξη του παιχνιδιού. Το παιχνίδι χωρίζεται σε διάφορα στάδια, τα οποία μας δείχνουν τη γνωστική ανάπτυξη του παιδιού. Με απλά λόγια, όσο μεγαλώνει και ωριμάζει το παιδί, αναπτύσσοντας το λόγο του, το παιχνίδι του γίνεται όλο και πιο σύνθετο και συμβολικό. Τα στάδια του παιχνιδιού είναι το λειτουργικό, το συμβολικό, το φανταστικό και το παιχνίδι ρόλων. Παρατηρώντας και αξιολογώντας το παιχνίδι του παιδιού, παίρνουμε σημαντικές πληροφορίες για τις νοητικές αναπαραστάσεις του παιδιού. Όσο πιο πολλές νοητικές αναπαραστάσεις έχουμε, τόσο περισσότερο έχει αναπτυχθεί εσωτερικά ο λόγος. Μέσα από το παιχνίδι βλέπουμε τις ιδέες του παιδιού, την κατανόησή του για τον κόσμο γύρω του και τις έννοιες που έχει κατακτήσει.

Επόμενο στάδιο αποτελεί η κατανόηση του προφορικού λόγου. Σε αυτό το επίπεδο αναπτύσσεται ο αντιληπτικός λόγος του παιδιού. Μπορεί να δούμε πως το παιδί κατανοεί πολύ περισσότερα από όσα παράγει. Τα στάδια βέβαια δεν είναι ξεκάθαρα διαχωρισμένα, αφού η κατανόηση του προφορικού λόγου αναπτύσσεται καθώς το παιδί αλληλεπιδρά, παρατηρεί και παίζει με τους γύρω του.

Επόμενο στάδιο αποτελεί η ανάπτυξη του εκφραστικού λόγου. Αυτό είναι το επίπεδο που το παιδί πλέον παράγει φωνοποιήσεις, λεξεις, σταδιακά μικρές φράσεις και προτάσεις.

Επόμενο στάδιο αποτελεί η ανάπτυξη της πραγματολογίας. Η πραγματολογία είναι μια πτυχή του λόγου που αφορά την κοινωνική χρήση της γλώσσας, τους κανόνες σε μια συζήτηση, την κατανόηση και την κατάλληλη χρήση της γλώσσας του σώματος, το συνεργατικό παιχνίδι και την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, να κατανοούμε δηλαδή πώς σκέφτεται και πώς νιώθει κάποιος άλλος.

Τελευταίο στάδιο αποτελούν οι ήχοι της ομιλίας. Σε αυτό το στάδιο εξετάζουμε την άρθρωση, τη φώνηση, την αντήχηση, την προσωδία, τη ροή και το ρυθμό της ομιλίας. Ακόμη, εξετάζουμε την καταληπτότητα της ομιλίας, αλλά και άλλες πτυχές του λόγου όσο μεγαλώνει το παιδί, που αφορούν στη μορφοσύνταξη, τη γραμματική, τη σημασιολογία.

Γιαννιώτη Ιφιγένεια-Ευθυμία, Λογοθεραπεύτρια