Τα Μυστικά της Θεραπείας ΔΕΠΥ

Η ζωή μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για ένα άτομο με το νευρικό σύστημα της ΔΕΠΥ. Τις περισσότερες φορές βρίσκεται σε υπερδιέγερση και αποδιοργάνωση και παρόλα αυτά πρέπει να συμβιώσει και να απολαύσει στιγμές καθημερινότητας με νευροτυπικούς ανθρώπους (με ένα «τυπικό» νευρικό σύστημα) σε έναν νευροτυπικό κόσμο. Δεν είναι καθόλου εύκολο και το καλύτερο που έχει να κάνει κανείς είναι να ξεκινήσει να το αντιμετωπίζει νωρίς, προτού οι κακές συνήθειες και η χαμηλή αυτοεκτίμηση εδραιωθούν για τα καλά.

Κατά τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής του, κανένα παιδί με ή χωρίς ΔΕΠΥ, δεν έχει τη δυνατότητα ή τη διορατικότητα να συμμετέχει στη θεραπευτική διαδικασία και να ζητήσει από μόνο του βοήθεια. Ωστόσο, δεν πρέπει να περιμένουμε προτού παρέμβουμε και υποστηρίξουμε τα παιδιά με ΔΕΠΥ. Όσο νωρίτερα αναγνωρίσουμε την παρουσία της διαταραχής και ανταποκριθούμε κατάλληλα σε αυτή, τόσο το καλύτερο για όλους.

Τα κατάλληλα θεραπευτικά εργαλεία για ένα νευρικό σύστημα με ΔΕΠΥ είναι σχετικά εύκολο να αποκτηθούν. Είναι όμως δύσκολο να ξεγράψει κανείς τα σκληρά και καθόλου βοηθητικά σχόλια ετών, στα οποία έχει επανειλημμένως εκτεθεί ένα άτομο με ΔΕΠΥ. Είναι εξίσου δύσκολο να αλλάξουν οι διάφορες προσαρμογές και συνήθειες που έχει αποκτήσει ένα άτομο κατά τη διάρκεια μιας ζωής, για να μπορέσει με αυτόν τον τρόπο να αντισταθμίσει ένα νευρικό σύστημα που «παίζει» με διαφορετικούς κανόνες.

Στη συνέχεια θα βρείτε ένα σχέδιο θεραπείας το οποίο βασίζεται στο πώς σκέπτονται, αισθάνονται και εν τέλει ζουν τα άτομα με ΔΕΠΥ.

Προσοχή: υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το σχέδιο να αποτύχει εάν δεν εμπλέκεται στην εφαρμογή του κάποιος αξιόπιστος και ταυτόχρονα σημαντικός Άλλος για το άτομο με ΔΕΠΥ. Τουλάχιστον για το πρώτο έτος οι Άλλοι θα έχουν το κίνητρο για θεραπεία και τα οφέλη, όχι το άτομο με ΔΕΠΥ.

1. Να είστε ειλικρινείς στο άτομο με ΔΕΠΥ

Έχω εκπλαγεί από το γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι με ΔΕΠΥ και άλλες συνοσηρές καταστάσεις τελικά εξελίσσονται σε απόλυτα λειτουργικούς ενήλικες. Είναι επιτυχημένοι στην εργασία τους και διατηρούν καλές διαπροσωπικές σχέσεις. Ανατρέφουν υγιή, ευπροσάρμοστα παιδιά (τα μισά από τα οποία επίσης έχουν ΔΕΠΥ). Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό που σχετίζεται με αυτούς τους ανθρώπους και τον τρόπο με τον οποίο μεγάλωσαν – τι είναι αυτό που τους βοήθησε να γίνουν ευτυχισμένοι, αξιαγάπητοι ενήλικες;

Ο πιο καθοριστικός παράγοντας είναι η παρουσία ενός ανθρώπου ο οποίος πιστεύει ακλόνητα ότι το παιδί ή ο ενήλικας με ΔΕΠΥ είναι ένας «καλός άνθρωπος». Ιδιαίτερα ένα μικρό παιδί χρειάζεται κάποιος να του πει ότι είναι εργατικό, ευφυές και αξιαγάπητο: ένας γονιός, αδελφός ή αδελφή, παππούς ή γιαγιά, ένας γείτονας ή ένας δάσκαλος.

Αυτός ο ένθερμος υποστηριχτής του θα είναι σε θέση να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ της ουσιαστικής αξίας του και των επιτευγμάτων του – και να του πει «Εγώ σε ξέρω και γνωρίζω καλά ότι εάν κάποιος θα μπορούσε να είναι επιτυχής μέσα από τη σκληρή δουλειά και την επιμονή, σίγουρα θα ήσουν εσύ. Κάτι, που δεν έχουμε ακόμα εντοπίσει τι είναι, βρίσκεται εμπόδιο στο δρόμο σου. Θέλω να ξέρεις ότι θα βρίσκομαι στο πλευρό σου, έως ότου βρούμε τι είναι αυτό που σε κωλύει και το αντιμετωπίσουμε».

Δεδομένου ότι οι περισσότεροι γονείς και σύζυγοι δεν κατανοούν το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος ενός ατόμου με ΔΕΠΥ, δοκιμάζουν τα πράγματα που είχαν επιτυχώς εφαρμόσει οι ίδιοι ως παιδιά ή ό,τι τους έλεγαν οι γονείς τους κάθε φορά που αποτύγχαναν ή αποδεικνύονταν λειψοί σε κάτι. Η πιο κοινή αντίδραση είναι να επιπλήττουν το παιδί και να επιμένουν να ξαναπροσπαθήσει να εφαρμόσει τις ίδιες τεχνικές, παρόλο που μέχρι εκείνη την ώρα δεν έχουν αποφέρει καρπούς.

Και αυτό που υπονοείται είναι ότι το ίδιο το παιδί έκανε κάτι λάθος ή ότι δεν εφάρμοσε αρκετά καλά ή για αρκετό χρονικό διάστημα τις όποιες τεχνικές. Όπως και να έχει το παιδί φαίνεται να φέρει την ευθύνη και όχι η τεχνική. Αυτή η προσέγγιση έχει ως αποτέλεσμα η ευθύνη της αποτυχίας να βαραίνει το παιδί, το οποίο παρουσιάζεται με κάποιο θεμελιώδες ελάττωμα. Έχει άσχημο χαρακτήρα («είσαι τεμπέλης») ή αψηφά συνειδητά τους γονείς («μπορείς να τα καταφέρεις εάν πραγματικά προσπαθήσεις»).

Ο γονέας ή η σύζυγος χωρίς ΔΕΠΥ, πρέπει να ρωτήσει και ειλικρινώς να απαντήσει στην ερώτηση:

«Θέλω πραγματικά το παιδί ή ο σύζυγός μου να είναι νευροτυπικός και να λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργώ εγώ; Ή μήπως θέλω να είναι ο πιο λειτουργικός άνθρωπος με ΔΕΠΥ που μπορεί να είναι;»

Η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT Therapy), αναγνωρίζει ότι για το άτομο με ΔΕΠΥ δεν αποτελεί κίνητρο το πόσο σημαντικό είναι ένα έργο. Η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης αντιμετωπίζει το πρόβλημα αξιοποιώντας τις ίδιες τις αξίες του ατόμου, ώστε να προβεί σε δράση και να παραμείνει συγκεντρωμένος.

2. Κατανοείστε τη ΔΕΠΥ

Η θεραπεία της ΔΕΠΥ οφείλει να ξεκινάει με μια βαθιά κατανόηση του τι είναι η ΔΕΠΥ, τι είναι εφικτό για ένα άτομο με ΔΕΠΥ να επιτύχει και τι όχι.

Είναι γενικά καλό να κρατά κανείς το λόγο του και να δείχνει υπευθυνότητα, αρκεί αυτές οι αξίες να οδηγούν σε επιτυχή αποτελέσματα. Τέτοιου τύπου αποφάσεις είναι από τις πιο δύσκολες που έχει να πάρει ένας γονέας, σύζυγος ή κάποιο άλλο αγαπημένο πρόσωπο. Και αυτό γιατί μερικές φορές δεν είναι ξεκάθαρο τι είναι εφικτό και τι δεν είναι. Αυτό που παρουσιάζεται αδύνατο την παρούσα χρονική στιγμή, μπορεί να είναι δυνατόν αργότερα.

Μην κατηγορείτε τους ανθρώπους για πράγματα τα οποία δεν είναι δυνατόν να επιτύχουν. Αυτή η προσέγγιση αποτέλεσε τη βάση πολλών θεραπευτικών μεθόδων, οι οποίες ουδέποτε κατέδειξαν μακροχρόνια οφέλη. Το μόνο τους αποτέλεσμα υπήρξε η κατ’ εξακολούθηση αποτυχία. Όσο εντονότερα τα συναισθήματα αγάπης και αφοσίωσης που τρέφει το άτομο με ΔΕΠΥ για το πρόσωπο αναφοράς που έχει, τόσο μεγαλύτερος είναι ο πόνος και η απογοήτευση της αποτυχίας.

Στη θεραπεία της ΔΕΠΥ δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε μόνο στο άτομο με ΔΕΠΥ. Είναι σημαντικό όλοι στην οικογένεια να γνωρίζουν τι συμβαίνει καθώς και με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της λύσης. Είναι επίσης σημαντικό να αναγνωριστούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν άλλα παιδιά στην οικογένεια. Τα περισσότερα αδέλφια χωρίς ΔΕΠΥ, κατά την παιδική τους ηλικία αισθάνονται εξαπατημένα ή παραμελημένα, επειδή, καθώς ήταν καλοί, δεν απαιτούνταν ιδιαίτερη προσοχή από τους γονείς τους.

3. Εξισορροπείστε το νευρολογικό πεδίο

Η επιτυχής θεραπεία των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ πρέπει να περιλαμβάνει τη σταθερή λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Αρκετά χρόνια πριν, μια ομάδα επαγγελματιών επιχειρηματολογούσαν για το αν πρέπει να απαιτούν από τους πελάτες τους να έχουν πάρει τα φάρμακα τους πριν αυτοί να έρθουν στις θεραπευτικές συνεδρίες. Μίλησαν και με άλλους ειδικούς και ερευνητικές κλινικές για να δουν τι έπρατταν οι άλλοι. Κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι οι πελάτες θα έπρεπε να έχουν πάρει τη φαρμακευτική αγωγή τους για να παραστούν στις συνεδρίες. Εάν δεν την είχαν πάρει, στέλνονταν σπίτι τους και χρεώνονταν την επίσκεψη.

Η δική μου συμβουλή σε ασθενείς με ΔΕΠΥ και τους συζύγους τους είναι :

• Εάν έχετε δοκιμάσει συμβουλευτική για τη ΔΕΠΥ χωρίς φαρμακευτική αγωγή και δεν είχατε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, προσπαθήστε ξανά με φάρμακα.
• Εάν δοκιμάσατε με φαρμακευτική αγωγή και δεν σας άρεσε το πως αισθανόσασταν , βρείτε έναν ιατρό με μεγαλύτερη εμπειρία στην αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ και δοκιμάστε ξανά. Οι περισσότεροι ασθενείς τελικά βρίσκουν το φάρμακο και τη δοσολογία που λειτουργεί καλά γι αυτούς, χωρίς παρενέργειες ή αλλαγές στην προσωπικότητα τους.
• Για ένα παιδί με ΔΕΠΥ που πιθανόν να παρουσιάζει και μαθησιακές δυσκολίες, η Αμερικανική Ψυχιατρική Ακαδημία Παιδιών και Εφήβων, συνιστά οι ψυχο-εκπαιδευτικές αξιολογήσεις να μη γίνονται πριν να βελτιστοποιηθεί η φαρμακευτική αγωγή για τη ΔΕΠΥ. Κι αυτό γιατί ΔΕΠΥ που δεν έχει αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στα αποτελέσματα των αξιολογήσεων.
• Εάν το άτομο με ΔΕΠΥ δεν πιστεύει στη φαρμακευτική αγωγή και αρνείται να δοκιμάσει για επαρκές χρονικό διάστημα, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα για το τι μπορεί να του προσφέρει η αγωγή, τότε το άτομο επιμένει στο να λειτουργεί με τους δικούς του όρους. Έτσι τίποτα δε θα βελτιωθεί. Ούτε η ΔΕΠΥ ούτε τίποτε άλλο.
  Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να επαναφέρει τη διάρκεια στην συγκέντρωση, και τον έλεγχο της παρορμητικότητας και της κινητικότητας σε ψηλότερα επίπεδα. Με φαρμακευτική αγωγή, οι περισσότεροι άνθρωποι με ΔΕΠΥ «παίζουν» ίσως για πρώτη φορά στη ζωή τους, επί ίσοις όροις.

Από τον ψυχίατρο William Dodson
Για το περιοδικό ADDitude

Πηγή: adhdhellas.org

Διάγνωση & Αξιολόγηση ΔΕΠ-Υ

Εάν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας παρουσιάζει τα συμπτώματα ΔΕΠ-Υ, μιλήστε με το ειδικό προσωπικό μας. Ελάτε στο Εργαστήρι Λογοθεραπείας Άννα Χούρλια για τη σωστή αξιολόγηση και διάγνωση του παιδιού σας. Καλέστε μας στο 2410 627 755.